Në kujtim të udhëheqësit shpirtëror

Jetëshkrimi dhe Veprat | Ceremoni të hapjes së Teqeve Halvetiane të Shqipërisë | Rindërtimi i Asetanes
Konferenca Kombëtare Aleviane | Këngë  kushtuar Sheh Muamerit
Ceremoni të tjera fetare | Shkëmbime vizitash | Video
Gjeneza e Tarikatit tё Lartё Halveti | Sheh Ahmet Pazari

Ceremoni të Hapjes së Teqes Pazari dhe
Teqeve të tjera Halvetiane të Shqipërisë

Sheh Muamer Pazari:

Tashmë erdhi koha falë të madhit Zot xh.sh., kur diktatura komuniste u rrëzua dhe ia la vendin demokracisë.

Unë, si fetar, dola hapur dhe mora detyrën, për të kryer amanetin e babës dhe të të parëve të mi. Akti i daljes hapur në popull, me  veshjen time të klerikut, të lënë nga babai im në ilegalitet, për mua shënoi një ngjarje historike dhe psikologjike.

Së pari bëra ceremoninë e njohjes sime dhe të Teqes shekullore. Ceremonia u kthye në një ditë festive. Morën pjesë shumë fetarë, popull, dhe ambasadorë, si: ambasadori i SHBA-së, Egjiptian dhe Palestinez. Të ftuar ishin dhe: Kryetari i Komunitetit Musliman, Hafiz Sabri Koçi, Sekretari i Përgjithshëm i Kryegjyshatës Botërore Bektashiane, Ibrahim Hasnaj, përfaqësuesi i Kishës Ortodokse,  Spiro Findiku, përfaqësuesi i Kishës Katolike, përfaqësuesi i Komisionit për Fenë, Bardhyl Fico.

Po shkëpus një pjesë nga fjala që mbajta në këtë ceremoni:
 

Fjala që rizgjoi themelet e besimit nisi pandashmërisht me fillin që lidhet mendja e zemra:

Bismilahi Rrahmani Rrahim

Të nderuar fetarë, zonja, zotërinj e ambasadorë!

Sot, të mbledhur në këtë ceremoni fetare, pas një ndërprerjeje  të gjatë të fesë nga diktatura komuniste, po prezantohem para jush si fetar, me veshjen e Shehut, siç e shihni, e cila deri sot ishte e ndaluar me ligj.

Falë të madhit Zot, që i dha mundësi këtij populli të shumëvuajtur, të marri frymë i lirë në Atdheun e vet. Populli sot, i gëzuar dhe i etur për besim, po merr pjesë  në hapjen e xhamive, teqeve, kishave.

Për këto vende të shenjta, ku bëhet  adhurimi i Zotit, njeriu gëzohet për hapjen e tyre  dhe merr pjesë me trup e me shpirt, rreth këtyre qendrave fetare shekullore. Dua të kujtoj  para jush, se këtë bashkim ceremonial duhej ta  bënim në Teqen e madhe (Asitanën) shekullore, të ndërtuar qysh nga viti 1605, në ish pazarin e vjetër. Por, mjerisht, ajo u prish  si gjithë të tjerat, nga diktatura komuniste. Kjo ishte një nga katër Asitanet e Ballkanit, e quajtur Kryesia e Sekteve Aleviane, jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për Kosovën dhe Maqedoninë. Ajo përfshinte në gjirin e saj sektet: Gjylsheni, Xhelveti, Sinani, Hajati. Këto ishin të shpërndarë nëpër  Shqipëri, si: në Gjirokastër, Berat, Tepelenë, Petrelë, Mançurisht.

Të parët e kësaj Asitaneje, të titulluar  Azizat e Tiranës, nuk ishin vetëm fetarë të devotshëm, por edhe patriotë të flaktë. Këta Erenlerë (shenjtorë) të lartë, për patriotizëm  u burgosën dhe u internuan nga okupatorët e huaj. Nuk dua të zgjatem më tej, por po përmend vetëm gjyshin tim, Sheh Ahmet Pazarin, i cili më 26 Nëntor 1912, ngriti  flamurin kombëtar për herë të parë, këtu në Tiranë. Tradhtarët e vendit e quanin Sheh Kaurri, sepse  ishte shqiptar.  Për të konkretizuar këtë epitet, forcat e Haxhi Qamilit dhe kryemyftiut të Tiranës, Musa Qazimit, dogjën tyrben, sepse sipër saj qëndronte zhgaba, simbol i flamurit shqiptar. Sheh Ahmet Pazarin e kishin burgosur para këtij veprimi. Kur i thanë në burg Sheh Ahmet Pazarit, për atë që ndodhi, Sheh Ahmeti, u betua, se: “Unë Tyrben nuk do ta ndërtoj, por do ta bëj  bahçe , ku do të mbjell lule, nëse prej tyre 17 vetë nuk do të hyjnë në litar.” Dhe me të vërtetë nuk shkuan tre muaj dhe, në litar  hynë Haxhi Qamili, Musa Qazimi, Xhinali etj, plot 17 vetë.

Atdheu ynë  i ka mbajtur këto vende të shenjta  në gjirin e tij, prandaj ky vend është vakuf. Ky vend natyrshëm e ka bashkuar shqiptarin rreth një ndjenje  të përbashkët: Fe, Adhe, të pandarë.

Bukur e ka thenë Vaso Pasha, se: “Feja e shqiptarit është shqiptaria.” Nuk kuptohet e ndarë feja me Kombin tonë, se shqiptarët  janë besimtarë, e kanë në besimin e tyre si gjënë më të shtrenjtë vatanin.

Siç thuhet:

“Hub-bul vatan minel-iman” - “Të duash Atdheun, vjen nga Besimi”

Pra, ne sot, pas gjysëm shekulli gëzojmë të lirë trinomin : Mekam, iman, ivan (vendi, besimi, njerëzit). Vendin tonë sot e gëzojmë të lirë, falë të madhit  Zot xh.sh. Po ashtu dhe besimi, rreth të cilit mblidhet njerëzia hapur, për të falenderuar Zotin (xh.sh).

Mblidhemi në këtë ceremoni të thjeshtë, por shpirtërisht të mbushur me  gëzim dhe sinqeritet. Ky popull  nuk e  shkëputi shpresën  nga i madhi Zot. Ky popull ishte edukuar me bujarinë dhe bamirësinë e të parëve  të tij.

“Allahu min Sabirijne ve Salihine” - “Zoti është me durimtarët dhe bamirësit”

Ndaj ne të mos e lëshojmë nga vetja bamirësinë për njëri-tjetrin, se kjo rregullon marrëdhëniet  shoqërore  dhe vëllazërore në mes nesh. Siç thuhet dhe në Kuran:

“Inellahu jugajjiru ma bi  koumin hatta jugajjiru ma bieufusihim”

“Zoti e ndryshon gjendjen e një populli, atëhere kur ai të ndryshojë ndërgjegjen dhe botëkuptimin e vehtes së tij.” Pra, dashurinë dhe bamirësinë ndaj njëri-tjetrit të mos e ndajmë nga vetja jonë. Kjo është një nga  kushtet kryesore e çdo feje monoteiste. Morali i fesë ndërlidhet me dashurinë njerëzore dhe humanitari ndjek pa dashje parimin e fesë: “ Duaje tjetrin, sikur do vehten tënde.”

E them pa dashje, për ata që thonë se nuk jemi fetarë dhe nuk besojmë, jemi ateistë. Përsëri ata e zbatojnë këtë princip të fesë që lidhet me cilësinë e Zotit “Mëshirimin.” Dua të përmend këtu fjalën e kompozitorit të madh, Bethovenit, i cili thotë: “Nuk kam njohur madhështi më të lartë në jetë, përveç bamirësisë.” Pra cilësinë e mirë duhet ta  bëjmë realitet të sinqeritetit  tonë dhe jo të shtiremi, se Zoti xh.sh. nuk i pranon. Edhe faljen nëse e bëjmë, të papërkushtuar dhe pa sinqeritet, Zoti nuk na i quan ibadet. (nuk na i pranon) Në suren Elmaune, Zoti flet për mossinqeritetin  dhe mosbesnikërinë.

“Elledhine hum jurauneve jemnaune-l maune” - “Ata vetëm shtiren se falen dhe nuk i japin gjënë më të vogël tjetrit”

Prandaj ne duhet të jemi të vëmendshëm dhe të përmendim Zotin me sinqeritet dhe me frikë për gabimet  që kemi. Ai e njeh qëllimin tonë para se ta shfaqim  dhe s’ka se si t’i përgjigjet  kërkesës sonë, kur kemi nevojë  për të. Ai dëgjon  ata njerëz  që hedhin një hap drejt Atij dhe Ai vjen drejt këtyre njerëzve  duke vrapuar. Vetë i Madhi Zot xh.sh. i referohet njerëzve të tillë:

“Fedhkerumi Edhkurkum” - “Po më kujtuat, do t’ju kujtoj”

Pra njeriu kujton Zotin me ibadet, ziqër të vazhdueshëm. Goja përmend dhe zemra rreh me pulsin e saj Allah. Kjo zemër si në këtë jetë dhe në jetën e amshueshme nuk ka të sosun. Në këtë jetë rreh si rrjedhim i virdit ( detyrës) dhe i zikrit dhe në jetën tjetër rreh për Ilham të Zotit. ( për lezet)

Pra, kur ti ke dalë nga Uni, (egoja) dhe lufton veset tuaja pa mëshirë, duke i mposhtur ato, e sheh veten tënde të pastër. Atëhere ti njeh dhe gjen veten në shkallën e purifikimit. Nuk ka dyshim se vetëm gjëra të larta dhe të shenjta prej Perëndie do të shfaqen tek ty. Njeriu bëhet i aftë me purifikimin e tij të njohi veten. Se çfarë do të mbjellësh, do të korrësh. Pikërisht, vijmë te fjala e Profetit Muhammed a.s.:

”Men aerefe nefsehu, fekad aerefe Reb-behu” - “Kush ka njohur veten, ka njohur Zotin e tij”

Feja islame konsiston në trinomin e saj: Paqe, edukate, bindje.

Një Islam i vërtetë duhet me sjelljen, edukatën e tij, të bindë tjetrin dhe të drejtojë në rrugën e të mirëve. Eshtë thevabe (shpërblim) i madh nga Zoti xh.sh. ta korrektosh  tjetrin për në rrugën e virtyteve. Kjo ka qenë puna dhe detyra e Profetëve që të edukojnë njerëzit në rrugën e drejtë dhe të mirësisë.

Profetët janë pasqyrë dhe busull  orientimi për njerëzinë. Haz. Muhammedi a.s. është drita ku marrin ndriçim të gjithë Profetët. Atë e ka lartësuar Zoti xh.sh. dhe e ka afruar pranë vehtes.

“Lailahe il-lallah, Muhammeden Resulullah”

Atij në një hadithi Kudsi i është thënë nga i madhi Zot:

“Leu-Lake, Leu-Lake lema halaktu-l-eflake” - “Mos të ishe Ti ja Muhammed, unë s’do ta krijoja botën”

“Kjo botë është pasqyrë, çdo gjë e Zotit qëndron me të drejtë. Nga pasqyra e Muhammedit, atje shihet Zoti vetë.”

Ekzistenca e H. Muhammedit, iu shfaq H.Ademit në xhennet.

Kjo përputhet në thënien e Haz. Muhammedit, se: “Kur isha unë Profet, Ademi ka qenë në mes ujit dhe baltës.” Ne, të tarikatit, udhëhiqemi nga fryma e Sofizmit, dmth nga besimi i zemrës. Kjo lidhet dhe s’është e shkëputur nga Sheriati dhe së bashku formojnë fenë Islame. Këto janë Sheriat, Tarikat, Hakikat e Marifet. Vetë Sheriati është rrënja e pemës që formon Islamin. Tarikati janë degët e kësaj peme. Hakikati janë gjethet e pemës (mushkëritë) e saj.  Marifeti janë kokrrat, fruti i pemës. Kështu pema komplet formon Islamin. Kuptohet qartë, se Islami i kompletuar është i plotë atëherë, kur të gjitha janë bashkë dhe secila ka funksionin e saj si detyrë për të mbajtur pemën e shëndoshë dhe të gjallë.

Pra feja Islame është baza e Muslimanizmës. Ajo duket qartë dhe vërteton unitetin, njësimin e Zotit. Kjo, jo vetëm për Muslimanët, por dhe për fetë e tjera që janë monoteiste, vërtetojnë të gjithë së bashku fjalën:

“La i lahe il-la llah” - “Zoti është Një dhe tjetër s’ka”

Mistikët e Islamit, të cilët janë shpirti i saj, arrijnë shkallë të larta drejt fshehtësisë Hyjnore. Ata shkrihen në dashurinë  e Zotit, duke mbetur besimtarët e  bindur ndaj Tij.

Zoti thotë në Kuran:

“Mua nuk më zë as Qielli, as Toka, veçse zemra e besimtarit të bindur.”

Këta njerëz të përkushtuar ndaj mirënjohjes  së Zotit xh.sh. lidhin çdo gjë të tyre me praninë e Tij. Këta nuk njihen nga njerëzit sepse nuk tregohen që kanë shtypur egoizmin, aq sa bëhen të panjohur dhe të pavlerë.  Forcën e brendshme këta e mbajnë si vullkani llavën e tij, kur nuk shpërthen.

Zoti në Kuran thotë:

“Ata shpërthejnë, kur drejtësia mbulohet  me petkun e mashtrimit dhe të korrupsionit.”

“Eulijai tahte kubai, lajearefunehum il-la gajri” - “Të dashurit e Mi janë ndën kubenë Time, ata nuk i njeh njeri, përveç Meje”

Si  mistikë të mëdhenj të fesë Islame  ka shumë, por po përmend disa emra prej asaj morije mistikësh  që ka nxjerrë  jeta  veç  Profetëve dhe Haz. Aliut K.V. Këta janë Sheh Hasan Basri, Xhejnedi Bagdati, Sheh Muheddin Arabi, Imam Gazali, Shibliu, Surherverdi, Mansuri Halaxh, Atari, Bestamiu, Xhelaludin Rumi dhe të tjerë që duhen libra të shkruhen. Njerëzit nga forma apo pamja janë të njëjtë me pamje njerëzore, por me cilësi të ndryshme.

“Eddunja bahrun emijk, ektheru mine-n-nas jagriku fiha” - “Kjo botë është një det i thellë, më të shumtit e njerëzve mbyten në të”

Sheh Muheddin Arabiu thotë një të bukur fjalë:

“Më mësoi Resuli të lundroj mbi valë”

Pra, këta njerëz nuk mbyten dhe s’humbasin kurrë, fshehtësia e shenjtërisë së tyre, qoftë në rizane (pëlqimin e Zotit).

Feja islame apo besimi i zemrës është ndërtuar me forcën e mëndjes. Ajo kërkon diturinë kudo që të jetë, siç e thotë  Haz. Muhammedi a.s. “Kërkoje diturinë dhe sikur të jetë larg deri në Kinë. Apo të kërkosh diturinë nga pragu i djepit deri në buzë të varrit.”

Mendja, e ushqyer me diturinë, të çon në rrugët drejt të panjohurës. Ajo bashkohet me besimin e zemrës deri sa arrin në shenjtëri. Vetëm atëherë njeriu mund ta shikojë nëpërmjet syve të zemrës, atë që nuk mund ta arrijë mendja. Atje, ku pushon mendja, së menduari, aty fillon zemra së kërkuari. Pra, mendja kompletohet nga zemra për të gjetur madhninë e Zotit. Natyrisht kjo arrihet nëpërmjet punës (shërbimit) dhe bindjes, deri në besimin e plotë, të padyshuar.  

“La rejbe fiha”… - Nuk ka dyshim në të…

Mendja të bën fetar për të adhuruar Zotin, por për të gjetur madhninë e Tij, është besimi i zemrës. (Batini)

“El aklu dinun ve dinu aklun” - “Pra, feja është mendja dhe mendja është feja”

Në këtë ceremoni jemi mbledhur të gjithë së bashku si vëllezër, për të gëzuar njëri-tjetrin. Jemi me besime të ndryshme fetare, por të gjithë konvergojmë në një pikë të vetme, tek një Zot i përbashkët, Zotin e gjithësisë ( Rebil- Alemine).

Asnjëri nga ne  s’ka të drejtë të paragjykojë se, është kjo mënyrë apo rrugë më e mirë. Secili të mbajë mënyrën e vet të besimit, ashtu si  e ka zgjedhur. Zoti e di mirë dhe se drejt Tij shkojmë të gjithë. E keqja do të jetë të ndërrojmë rrugë dhe të marrim rrugën e së keqes, rrugën e shejtanit (Iblisit). Kjo do të ishte për shoqërinë njerëzore një shkatërrim.

Arrita në përfundim të fjalës sime dhe, së pari pasi falenderova të madhin Zot, ju drejtova edhe pjesëmarrësve me falenderime nga ana ime. Kjo ishte ceremonia e parë fetare dhe për mua ishte hera e parë që dilja në publik, hapur, me veshje fetare. Më jepte zemër dhe më hiqte emocionet, se nuk isha vetëm, por i veshur me petk fetar qëndronte afër dhe Kryetari i Komunitetit Musliman, Hafiz Sabri Koçi dhe i ndjeri Baba Selim ( Bektashian).

Gëzoheshim së bashku me njëri-tjetrin dhe me të gjithë popullin për demokracinë e porsanisur. Nga një fjalim prej dy orësh, mora një pjesë të vogël, për të mos u zgjatur.

Një kujtim të fotografive të asaj kohe po e paraqes për sa vijon.

Do të falenderoj diskutantët që morën pjesë me fjalën e tyre të ngrohtë, si: Sekretari i Përgjithshëm i Kryegjyshatës Bektashiane, Ibrahim Hasnaj, përfqësuesi i Kishës Ortodokse, Z. Spiro Findiku, si dhe fetarë të tjerë, të ardhur në këtë ceremoni. Me diskutimet e tyre nuk do të zgjatem.

Pamje nga ceremoni te Teqeve Halvetiane te Shqiperise

Ceremonia e Teqes Horasanit, Sheh Muamer Pazari diskuton.

Sheh Muamer Pazari dhe zv. i Teqes së Korçës, Shemsi  Shehu

Në ceremoninë e Bilishtit

Hap Teqen e Cangonjit dhe flet me rastin e kësaj ceremonie Sheh Muamer Pazari.

Sheh Muamer Pazari me zv. Shehun e Elbasanit, HasanTabakun

Ceremonia në Teqen Halveti të Gjirokastrës

Ceremoni në një Teqe të Tepelenës

Ne ceremonine e Teqese se Kavajes, me ish Ambasadorin e SHBA-së, z. Uilliam Rajerson
si dhe me ish zv. Ministrin e  Mbrojtjes dhe ish Presidentin e Republikës, z. Alfred Moisiu

Shko lart